Pinksteren is een feest van wind en felle kleuren, van vlammen en van vuur. Met mensen die op luide toon spreken in alle talen. Een verwarrende uitbarsting van lef en leven. Gelukkig heeft Lucas het allemaal opgeschreven, zodat in het wonderlijke schouwspel iets kan oplichten van de betekenis van dit bijzondere verhaal vol symbolen en diepere betekenissen.

Onder het motto ‘Geen Pinksteren zonder Hemelvaart’ begint het verhaal als Jezus na zijn dood aan zijn leerlingen verschijnt en zij ervaren dat hij tot hen spreekt alsof hij onder hen is. Blijf waar je thuishoort, zegt Jezus, ga niet weg uit Jeruzalem, maar wacht tot de belofte van de Vader in vervulling zal gaan. Ongetwijfeld duidt hij op de belofte waar hij zijn leven lang over sprak: het koninkrijk van God is niet te ver, niet onmogelijk. Het is hier, onder jullie.

Loslaten
Jezus vermaant de leerlingen als ze vragen naar het koningschap over Israël en geeft een antwoord dat ook wij in onze zak kunnen steken: het is niet jullie zaak om te weten wat er gebeurt en wanneer. Je weet alleen dat je kracht zult krijgen en daar moet je het mee doen.

Je weet alleen dat je kracht zult krijgen

En precies op dat moment, als hij zegt dat zij niets weten van het ‘hoe en wanneer in dit leven’, wordt hij letterlijk omhuld door een wolk en verdwijnt hij uit hun ogen. Alsof hij zijn woorden wil illustreren: laat los, probeer niet vast te houden of niet af te dwingen. Zie het onder ogen: je kunt mij niet vasthouden, je zult verder moeten leven zonder het bewijs van mijn aanwezigheid.

Daar staan de leerlingen. Niet te geloven dat Jezus uit hun leven is weggetrokken. En dan zijn daar opeens twee engelen die hen weer met beide benen op de grond zetten: Wat staan jullie omhoog te kijken, alsof de hemel ver weg is en onbereikbaar? Kom op, hier moet het gebeuren, in jullie zelf én tussen jullie. Laat los!

Vervreemding en kracht
Er wordt soms zo gemakkelijk geroepen dat we onze zorgen of angsten moeten loslaten. Alsof we dat zomaar kunnen, alsof dat geen immense inspanning van ons vraagt. Je kunt immers alleen loslaten als je de werkelijkheid van je leven onder ogen durft te zien, durft te beseffen dat wij allen ten diepste vervreemd zijn van anderen, van onszelf en ook van God, of anders gezegd van de grond en de diepte van ons bestaan.

Soms lijkt die levenskracht verdwenen

Die existentiële vervreemding moeten we eerst met alle pijn en moeite die dat kost onder ogen zien. Daar helpt geen lieve Jezus aan, geen bijbel en misschien zelfs God niet. Maar wat ons gegeven is, is een kracht die in ieder van ons aanwezig is. Soms lijkt die levenskracht verdwenen, uitgeput, opgebrand, maar ik geloof dat we om die kracht mogen vragen en dat die ons gegeven zal worden.

Zoals de discipelen doen, die teruggaan naar de plek waar ze horen, om te bidden en te wachten. Die terugtocht is niet zo ver, want de sabbatsreis die zij moeten ondernemen is nog geen kilometer lang. Zoals ook wij het niet ver hoeven te zoeken om de plek te vinden waar we werkelijk thuishoren, namelijk bij de mensen die samen met ons willen bidden om kracht en om te wachten.

Alert
Ik denk overigens niet dat bidden en wachten betekent dat we de rest van de tijd op onze knieën moeten gaan en vragen aan God ‘geef ons kracht’. Natuurlijk, dat is bidden zeker ook! Maar biddend wachten betekent veeleer wakker zijn voor wat zich aan ons voordoet. Het betekent alert zijn en alles onder ogen zien, ook je verwachtingen en je gekwetstheid. Biddend leven betekent open staan voor al het goede en mooie dat het leven je biedt en evenzeer voor de onvervuldheid ervan.

Bidden is, vanuit de eenzaamheid en gescheidenheid die wezenlijk deel zijn van ons mens-zijn, verbinding zoeken met de grond van ons bestaan en dan werkelijk durven loslaten in vertrouwen. Zodat we ondanks alles hoopvol durven te leven, zonder valse hoop te koesteren.

Als wij de kracht van de Geest ontvangen

Het is het gevoel, de ervaring, dat je aanvaard bent. Voor mij is dat de essentie van wat er gebeurt als wij de kracht van de Geest ontvangen.

Die kracht kunnen we ontvangen op een Pinkstermorgen in de kerk, maar ook in de natuur of als je met je handen in de aarde wroet. Dat kan als je (klein)kind binnenkomt en zijn armpjes naar je uitstrekt. Het kan ook als je doodziek bent of als je hele leven op de helling gaat. Er is geen speciaal moment, je hoeft niet extra dapper, gelukkig of juist verdrietig te zijn om de kracht van de Geest te ervaren.

Het gebeurt altijd midden in het leven, maar alleen als je wakker, biddend wakker bent!

Dit stuk verscheen eerder in Doopsgezind NL van 10 mei 2008.

Tekst: Jeannette Den Ouden
Beeld: James Ensor – Zelfportret met maskers (1899, privéverzameling)